Σελίδες

Γιάννης Μπαλάφας: Η απλή αναλογική διευκολύνει τη συγκρότηση κυβέρνησης

Συζήτηση με τον υφυπουργό Εσωτερικών Γιάννη Μπαλάφα για τον εκλογικό νόμο και τις επικείμενες προτάσεις περί συνταγματικής αναθεώρησης. Για τα νομοσχέδια που αφορούν την τοπική αυτοδιοίκηση, και ένας σύντομος απολογισμός από τον Γ. Μπαλάφα για τον ένα χρόνο διαπραγματεύσεων με τους ευρωπαίους εταίρους.

Την ερχόμενη εβδομάδα θα έρθουν προς ψήφιση οι νέες διατάξεις του εκλογικού νόμου. Γιατί επιλέχθηκε αυτή η στιγμή για να αλλάξει ο εκλογικός νόμος προς το αναλογικότερο;
Η εφαρμογή της απλής αναλογικής είναι μια εγκεκριμένη από το λαό προγραμματική θέση και οφείλαμε να την καταθέσουμε κάποια στιγμή. Επιλέξαμε αυτή τη στιγμή διότι ο χρόνος είναι ουδέτερος. Δεν ήταν δυνατόν να το κάνουμε τον προηγούμενο χρόνο, όταν η διαπραγμάτευση ήταν η πρώτη μας προτεραιότητα. Τώρα έχουν περάσει τα ζόρια της πρώτης αξιολόγησης, αλλά και μας χωρίζει μια απόσταση ασφαλείας από τις επόμενες εκλογές. Αν πάλι το κάναμε αργότερα, λίγο πριν τις εκλογές, τότε θα ακολουθούσαμε το δρόμο που είχαν επιλέξει τα κόμματα της μεταπολίτευσης: να αλλάζουν τον εκλογικό νόμο συχνά, με βάση το συμφέρον του κυβερνώντος κόμματος για τις επόμενες εκλογές.

Για να εφαρμοστεί ο νέος νόμος χρειάζεται να ψηφιστεί από 200 βουλευτές. Αν δεν συγκεντρωθεί αυτός ο αριθμός, τι θα συμβεί τότε;
Δεν εγείρεται κανένα πολιτικό ζήτημα, σε περίπτωση που δεν συγκεντρωθούν οι 200 ψήφοι. Απλά δεν θα εφαρμοστεί ο  νέος νόμος στις αμέσως επόμενες εκλογές, αλλά θα πάει στις μεθεπόμενες.

Θέση μας η απλή αναλογική

Αναφερθήκατε στην προεκλογική δέσμευση του ΣΥΡΙΖΑ για απλή αναλογική. Γιατί διατηρήθηκε το όριο εισόδου στη βουλή, που την αλλοιώνει;
Το βασικό μας μέλημα ήταν η κατάργηση του μπόνους και φυσικά, η αναλογική εκπροσώπηση των πολιτικών κομμάτων.  Όλα τα άλλα θα μπορούσαμε να τα συζητήσουμε, αν υπήρχε καλή θέληση. Δυστυχώς, παρά τις επαφές του πρωθυπουργού με τους αρχηγούς των κομμάτων, δεν υπήρξε. Από εκεί και πέρα, θέση μας είναι η απλή αναλογική, η οποία δεν μπορεί να εφαρμοστεί πάντα στο ακέραιο. Σκεφτείτε ότι ακόμα και ο χωρισμός της Ελλάδας σε εκλογικές περιφέρειες είναι μορφή νόθευσης. Εμείς θέλουμε και μπορούμε τώρα να εξασφαλίσουμε κατά 95% την εφαρμογή της απλής αναλογικής.

Πώς σχολιάζετε τη στάση των κομμάτων της αντιπολίτευσης, απέναντι σε αυτή την πρωτοβουλία; 
Ιδιαίτερα εκείνων που υποστήριζαν τα προηγούμενα χρόνια την αλλαγή του εκλογικού νόμου.
Το ΚΚΕ κατακρίνει την πρότασή μας, διότι «δεν είναι 100% απλή αναλογική». Και αναρωτιέμαι, από πότε η αριστερά είναι του «όλα ή τίποτα»; Μπορεί, θεωρητικά, να μην ξαναϋπάρξει ευκαιρία για εφαρμογή της απλής αναλογικής, επομένως δεν κατανοώ τη στάση του ΚΚΕ. Από την άλλη, το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε απόλυτη πολιτική αμηχανία και δηλώνει πως δεν μπορεί να ψηφίσει αποσπασματικά, ζητώντας την έναρξη πολιτικού διαλόγου. Μα πώς να συζητήσουμε όταν, ιδιαίτερα η ΝΔ, υψώνει τείχη απέναντι σε όποια πρόταση για απλή αναλογική; Αλλά πόσο πια να συζητήσουμε αυτό το απλό ερώτημα: είστε υπέρ ή κατά της απλής αναλογικής; Πάντως, ιδιαίτερα αναλογιζόμενοι τις διεργασίες στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, θα περίμενε κανείς ότι και εδώ θα μπορούσαμε να είχαμε ευρύτερες συναινέσεις ή συνεργασίες πάνω σε προγραμματικές βάσεις, για να πάει μπροστά η χώρα. Γιατί οι συνεργασίες, ούτως ή άλλως θα είναι απαραίτητες, όποιος εκλογικός νόμος και να εφαρμοστεί.

Η Νέα Δημοκρατία, πάντως, τάσσεται εναντίον της πρότασης περί απλής αναλογικής…
Αυτή η στάση εκφράζει μια ελιτίστικη αντίληψη περί της συμμετοχής του λαού και έκφρασης της λαϊκής βούλησης. Επί της ουσίας αντιτίθεται σε ένα νόμο που θα διευρύνει ουσιαστικά τη συμμετοχή του λαού στην πολιτική ζωή της χώρας. Και από την άλλη, κάνει λόγο για καταστροφή. Μα οι εκλογικοί νόμοι ούτε σώζουν ούτε καταστρέφουν.

Το επιχείρημά τους είναι ότι με το νέο νόμο θα δυσκολευτεί ακόμα περισσότερο το πρώτο κόμμα να σχηματίσει κυβέρνηση, και επομένως θα υπάρχει αβεβαιότητα.
Στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα, πάντα βρίσκεται λύση. Το ίδιο λέγαμε και στις εκλογές του Σεπτεμβρίου όταν μας βομβαρδίζανε πως οδηγούμε τη χώρα σε ακυβερνησία. Είδαμε, όμως, πως ο λαός είναι σοφός και πως βρέθηκε λύση. Ίσα ίσα η απλή αναλογική θα διευκολύνει διεργασίες για να προκύπτει κυβέρνηση.

Υπάρχει αναγκαιότητα συνταγματικής αναθεώρησης

Στις 24 Ιουλίου αναμένεται να ανακοινωθούν οι προτάσεις της κυβέρνησης για τη συνταγματική αναθεώρηση. Ανάμεσα σε αυτές, ενδέχεται να είναι και η αναθεώρηση του τρόπου εκλογής του προέδρου της Δημοκρατίας. Η «Εποχή» έχει αρθρογραφήσει πάνω σε αυτά τα ζητήματα, ποια η δική σας άποψη;
Όλα αυτά τα ζητήματα τα συζητά η κυβέρνηση και θα ανακοινώσει τις προτάσεις της. Θεωρώ πως δεν είναι ζήτημα για να εκφράσει ο καθένας την προσωπική του άποψη. Το ζήτημα είναι ότι υπάρχει η πολιτική βούληση, από την πλευρά της κυβέρνησης, για αλλαγές στο σύνταγμα στην κατεύθυνση του εκδημοκρατισμού.

Υπάρχουν αυτή τη στιγμή οι συσχετισμοί ώστε να προκύψει μια αναθεωρητική βουλή που θα οδηγήσει το σύνταγμα στον εκδημοκρατισμό; Μήπως αντίθετα αποτελέσματα θα έφερνε μια τέτοια πρωτοβουλία;
Με την ίδια λογική δεν έπρεπε να φέρουμε το νέο εκλογικό νόμο. Δεν συμφωνώ με τη λογική πως προχωράς μόνο όταν έχεις εξασφαλισμένες τις απαραίτητες πλειοψηφίες. Οι συσχετισμοί, άλλωστε, διαμορφώνονται κάθε φορά. Από την άλλη, θεωρώ πως υπάρχει αναγκαιότητα συνταγματικής αναθεώρησης, σε μια σειρά από ζητήματα, όπως για παράδειγμα ο νόμος περί ευθύνης υπουργών.

Νέο θεσμικό πλαίσιο για τους ΟΤΑ

Καταθέσατε ένα νομοσχέδιο που φέρνει σειρά αλλαγών στον τομέα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ποιοι είναι οι στόχοι αυτού;
Κατ’ αρχάς θέλω να πω πως είναι εντυπωσιακός ο βαθμός συναίνεσης που πετύχαμε με τους δήμους, τις περιφέρειες και τα συλλογικά όργανα αυτών στην προώθηση αυτού του νομοσχεδίου. Σε αυτό βοήθησε πως ήμασταν σε συνεχή διαβούλευση με αυτούς τους φορείς, ενώ τους δώσαμε το προσχέδιο, ώστε να τοποθετηθούν πριν κατατεθεί το νομοσχέδιο. Από εκεί και πέρα, το νομοσχέδιο ικανοποιεί σειρά πάγιων αιτημάτων που αφορούν είτε ζητήματα βελτίωσης της λειτουργίας των δήμων και περιφερειών, είτε ζητήματα που επιλύουν πολλές οικονομικές εκκρεμότητες, είτε ζητήματα βελτίωσης των διαδικασιών ελέγχου των υπηρεσιών. Πρόκειται για ένα «μωσαϊκό» διατάξεων που θα βελτιώσουν σαφώς τη δουλειά των δήμων και των περιφερειών.

Αναμένεται σε επόμενο χρόνο η αλλαγή του «Καλλικράτη», η οποία είναι επίσης προεκλογική δέσμευση;
Ήδη ξεκίνησε να λειτουργεί η θεσμοθετημένη 27μελής επιτροπή για το νέο θεσμικό πλαίσιο για τους ΟΤΑ, που θα αγγίζει το σύνολο των ζητημάτων που αφορούν τους δήμους και περιφέρειες και το επιτελικό κράτος γενικότερα. Σε αυτό θα περιληφθεί και η αλλαγή του νόμου Καλλικράτη.

Ένα θέμα που απασχολεί για δεκαετίες την αριστερά είναι ο εκδημοκρατισμός του τρόπου εκλογής των δημάρχων και περιφερειαρχών. Είναι και αυτό μέρος της συζήτησης;
Σίγουρα θα τεθεί στη συζήτηση, όμως δεν μπορώ να προκαταβάλλω τις προτάσεις της επιτροπής. Αυτό που επιδιώκουμε είναι οι δήμοι να εκλέγουν τις διοικήσεις τους δημοκρατικά και να βελτιωθεί ο τρόπος λειτουργίας τους. Σε ποιο βαθμό θα γίνει αυτό, μένει να το δούμε.

Η αντιπολίτευση επιδιώκει τυφλή συνδικαλιστική αντιπαράθεση

Από τη στιγμή που ολοκληρώθηκε η πρώτη αξιολόγηση, η κυβέρνηση διεμήνυσε πως θα πάρει πρωτοβουλίες για την βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών. Σε ότι αφορά το δικό σας χαρτοφυλάκιο, τι μέτρα θα παρθούν σε αυτή την κατεύθυνση;
Είναι στο στάδιο της προετοιμασίας μια άλλη νομοθετική πρωτοβουλία για τη διαλειτουργικότητα και το χτύπημα της γραφειοκρατίας. Η προσπάθειά μας είναι να απλοποιήσουμε τις διαδικασίες παροχής υπηρεσιών σε πολίτες και επιχειρήσεις.

Δεν είναι λίγες οι νομοθετικές πρωτοβουλίες που έχουν βρει απέναντι τους συνδικαλιστικούς φορείς, ιδιαίτερα εκείνους που ελέγχονται από την αντιπολίτευση. Πιστεύετε ότι διαμορφώνεται ένα αντικυβερνητικό μέτωπο σε κοινωνικό επίπεδο;
Η αντιπολίτευση, και ιδιαίτερα ορισμένες δυνάμεις, προσπαθούν να ενεργοποιήσουν τους συνδικαλιστικούς φορείς σε μια τυφλή συνδικαλιστική αντιπαράθεση. Σας θυμίζω ότι ζήσαμε απεργίες συνδικαλιστικών οργάνων που διήρκησαν μήνες, χωρίς αιτήματα, λες και οι συνδικαλιστικοί φορείς είναι πολιτικά κόμματα. Από εκεί και πέρα, ο λαός είναι αυτός που θα κρίνει την ορθότητα των αιτημάτων, τη στάση της κυβέρνησης και την αποτελεσματικότητα των αντικυβερνητικών πρωτοβουλιών.

Και στο νέο νομοσχέδιο βλέπουμε ότι η ΚΕΔΕ προσπαθεί να τοποθετηθεί αντιπαραθετικά και προειδοποιεί με κινητοποιήσεις, παρότι είπατε ότι υπήρξε συνεργασία…
Αυτό που προσπαθήσαμε στο υπουργείο και το συνεχίζουμε μέχρι τώρα, ήταν να μην αντιμετωπίσουμε τους δήμους και τις περιφέρειες με κομματικά κριτήρια. Και νομίζω πως αυτή η τακτική έχει αποδώσει, καθώς μπορούμε να συνεργαζόμαστε, παρότι ασκείται και κριτική σε εμάς. Θεωρώ πως υπάρχει ένα γενικά θετικό κλίμα μιας κατ’ αρχήν συνεννόησης για να αντιμετωπίζουμε προβλήματα και δεν νομίζω πως αυτό θα αλλάξει.

Ούτε ωραιοποίηση, ούτε καταστροφολογία

Ανακοινώθηκε σειρά έργων και πρωτοβουλιών από τον πρωθυπουργό στην κατεύθυνση της δίκαιης ανάπτυξης. Κατά τη γνώμη σας, μπορεί να υπάρξει «δίκαιη ανάπτυξη», όταν η χώρα βρίσκεται υπό επιτροπεία και δεν της δίνεται η δυνατότητα να ασκήσει την κοινωνική πολιτική που εκείνη θέλει να χαράξει;
Στόχος μας είναι να υπάρξει η αναγκαία αναπτυξιακή ανάκαμψη, να σταματήσει η ύφεση. Θα την κάνουμε εμείς δίκαιη, διότι αυτό είναι το DNA μας. Τα υφεσιακά μέτρα που προβλέπονται στη συμφωνία, την οποία οφείλουμε να υλοποιήσουμε, δεν θεωρώ ότι εμποδίζουν την προσπάθεια για αναπτυξιακή ανάκαμψη. Άλλωστε, προωθούμε σειρά έργων, που θα υλοποιηθούν με δημόσιες δαπάνες και μέσω ΕΣΠΑ, τα οποία είναι ενεργειακά, περιβαλλοντικής προστασίας και οδικών αξόνων που θέτουν ξανά σε λειτουργία το δημόσιο. Από την άλλη, προσδοκούμε να προσελκύσουμε το επενδυτικό ενδιαφέρον ξένου και ντόπιου κεφαλαίου, που θα ενεργοποιήσει την επιχειρηματική δραστηριότητα. Τέλος, προωθούμε πρωτοβουλίες κοινωνικής οικονομίας, καθώς και ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες σαφώς θα προστεθούν στον απολογισμό της συνολικής προσπάθειας που κάνουμε και θα αναδείξουν και την κατεύθυνση στην οποία κινούμαστε. Και φυσικά, οι προσπάθειες ανάπτυξης δεν παραγκωνίζουν σε καμία περίπτωση τα αντανακλαστικά μας για προστασία του περιβάλλοντος και της κοινωνίας. Αντίθετα, είναι κύριο μέλημά μας και το έχουμε αποδείξει, με την προσπάθεια που κάναμε στην πρώτη αξιολόγηση να μη μοιραστούν οριζόντια τα βάρη, αλλά να ελαφρυνθούν τα λαϊκά στρώματα με αντίστοιχη επιβάρυνση των εχόντων.

Συμπληρώνεται ένας χρόνος από την επώδυνη συμφωνία του Ιουλίου και την ψήφιση του τρίτου μνημονίου. Έχει ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση, όμως ενόψει της συνέχισης των διαπραγματεύσεων τον Σεπτέμβρη βλέπουμε πως οι θεσμοί προσπαθούν και πάλι να σφίξουν το ζωνάρι. Τι απολογισμό κάνετε αυτό τον ένα χρόνο και ποιες οι εκτιμήσεις σας για τη συνέχεια;
Δεν συμφωνώ σε καμία περίπτωση με την ωραιοποίηση ή την υποβάθμιση των κινδύνων, όμως ούτε και με την καταστροφολογία. Ποιος μας λέει ότι η δεύτερη διαπραγμάτευση θα είναι σκληρότερη; Από τα σημερινά δεδομένα, βλέπουμε πως η διαπραγμάτευση θα είναι δύσκολη, όμως μάλλον λιγότερο επώδυνη από την προηγούμενη. Σκεφτείτε ότι και η εργοδοσία τάσσεται ενάντια στα λοκ άουτ και τις μαζικές απολύσεις και δέχεται τις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Και ύστερα, προτάσσεται η άποψη του ΔΝΤ, ενός αποδεδειγμένα αναξιόπιστου οργανισμού, ο οποίος προσπάθησε εσχάτως να μας προσθέσει 3,6 δισ. στο δημοσιονομικό κορβανά με το επιχείρημα ότι το 2018 δεν θα πιάσουμε το πλεόνασμα, όταν μάλιστα αυτό δεν προκύπτει από κανένα στοιχείο. Μάλιστα, διαψεύστηκε από τον κεντρικό τραπεζίτη και το επιχείρημα της Νέας Δημοκρατίας ότι θα ενεργοποιηθεί ο «κόφτης» το 2017. Και από την άλλη, υπάρχει η ηττοπαθής άποψη από μια μερίδα της αριστεράς ότι μέσα στην ΕΕ δεν μπορούμε να δώσουμε καμία μάχη. Θέλω να πω πως δεν πρέπει να είμαστε ηττοπαθείς και να θεωρούμε ότι οι ισχυροί θα είναι πάντα ισχυροί.

Από την άλλη, όμως, να μην υπάρχει η έπαρση πως η διαπραγμάτευση θα είναι περίπατος, διότι, όπως άλλωστε έχει φανεί, ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε η Ελλάδα από τους ευρωπαίους εταίρους ήταν και προς παραδειγματισμό των χωρών του Νότου να μην αντισταθούν στις πολιτικές λιτότητας…
Δεν διαφωνώ μαζί σας. Αυτό που λέω μονάχα είναι πως ανάμεσα στην καταστροφολογία και τον εφησυχασμό, υπάρχει και η στάση της ψύχραιμης αντιμετώπισης των πραγμάτων και έτσι κινούμαστε από πέρυσι που αναλάβαμε. Γι’ αυτό θεωρώ πως ήταν σωστή η απόφαση της κυβέρνησης πέρυσι να συμβιβαστεί από το να βρεθεί εκτός ΕΕ και να απομονωθεί.

Απολογισμός με θετικό πρόσημο

Το φθινόπωρο θα πραγματοποιηθεί το δεύτερο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Ποια πιστεύετε ότι πρέπει να είναι τα επίδικα σε αυτό, δεδομένου ότι το χρόνο που μεσολάβησε το κόμμα δεν έχει κάνει απολογισμό, παρότι υπέστη σοβαρό πλήγμα στο εσωτερικό του;
Δεν αμφισβητώ το γεγονός ότι προέκυψαν σοβαρά προβλήματα στη δημοκρατική και συλλογική λειτουργία του κόμματος. Το συνέδριο οφείλει να διορθώσει αυτά τα ελλείμματα και να κάνει έναν συνολικό απολογισμό. Κατά τη γνώμη μου, αυτός έχει θετικό πρόσημο, αν αναλογιστούμε τις παρούσες συνθήκες. Στο συνέδριο, αυτό που πρέπει κυρίως να γίνει είναι τα μέλη και τα στελέχη του κόμματος να αναστοχαστούν και να συμβάλλουν στην ανασυγκρότηση του κόμματος, ώστε αυτό να είναι ικανό να λειτουργεί ως η Αριστερά του 21ου αιώνα που έχει αναλάβει κυβερνητικές ευθύνες, πάντα με τη θέληση και την ψήφο του λαού.

Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα Δρόσου   

Πηγή: Εποχή